Bash Script Nasıl Yazılır? Adım Adım Başlangıç Kılavuzu

Bash script yazmak, çoğu Linux kullanıcısı için heyecan verici bir yolculuk gibidir. Birçok farklı görevi otomatikleştirmenizi sağlayacak, sizi daha verimli kılacak ve çok daha fazlasını yapmanıza yardımcı olacaktır. Peki, bu baş döndürücü dünyaya nasıl adım atabiliriz?

Öncelikle, "Bash" kelimesi, "Bourne Again Shell" ifadesinin kısaltmasıdır ve Linux’un en popüler komut satırı arabirimlerinden biridir. Bash, terminal üzerinden sistemle etkileşim kurmanızı sağlayan güçlü bir araçtır. Bash script ise, bir dizi Bash komutunun bir araya getirilerek, belirli bir işlemi veya görevi otomatikleştirmek amacıyla yazılmış metin dosyalarına verilen isimdir.

Bash script yazmaya başlamak oldukça basittir. Hadi, ilk adımı atalım!

Bash script dosyasını oluşturmak için terminalinizi açın ve istediğiniz dizine gidin. Ardından, basit bir metin editörüyle yeni bir dosya oluşturun:

```bash
nano ilk_script.sh
```

Bu komut, `ilk_script.sh` adında yeni bir dosya oluşturacaktır. Şimdi, dosyanızı oluşturduk, ama boş! Hadi, içine yazmaya başlayalım.

Bash script dosyanızın en başına şu satırı eklemeyi unutmayın. Bu satır, sistemin Bash shell'ini kullanmasını sağlar.

```bash
#!/bin/bash
```

Şimdi, scriptinizin içinde bir komut yazalım. Örneğin, "Merhaba Dünya!" yazdıran bir komut:

```bash
#!/bin/bash
echo "Merhaba Dünya!"
```

Burada, `echo` komutu, ekrana bir şey yazdırmanıza yardımcı olur. Scripti kaydedip çalıştırdığınızda, terminalde "Merhaba Dünya!" yazısını göreceksiniz.

Script dosyasını çalıştırabilmek için, öncelikle dosyayı çalıştırılabilir hale getirmemiz gerekiyor. Bunu yapmak için şu komutu kullanabilirsiniz:

```bash
chmod +x ilk_script.sh
```

Bu komut, script dosyasını çalıştırılabilir hale getirir. Şimdi, dosyanızın bulunduğu dizinde şu komutu çalıştırarak scripti başlatabilirsiniz:

```bash
./ilk_script.sh
```

Ve işte, terminalde "Merhaba Dünya!" yazısını görmelisiniz. Basit ama etkili bir başlangıç!

Bash script’lerinizde değişkenler kullanmak, işleri çok daha ilginç hale getirebilir. Değişkenler, verileri saklamanızı ve bunları farklı yerlerde kullanmanızı sağlar.

Örneğin, bir değişken tanımlayıp, bu değişkeni script içinde kullanabiliriz:

```bash
#!/bin/bash
isim="Ali"
echo "Merhaba, $isim!"
```

Burada, `isim` adında bir değişken tanımladık ve `$isim` ile bu değeri ekrana yazdırdık. Çalıştırdığınızda, terminalde "Merhaba, Ali!" yazacaktır.

Bash script yazarken, çoğu zaman koşul ifadeleri ve döngüler kullanmanız gerekecek. Bu yapılar, belirli bir duruma göre işlemler yapmanızı sağlar.

Koşul Örneği:

```bash
#!/bin/bash
sayi=10
if [ $sayi -gt 5 ]; then
echo "Sayı 5'ten büyüktür!"
else
echo "Sayı 5'ten küçük ya da eşittir."
fi
```

Bu script, eğer sayı 5'ten büyükse "Sayı 5'ten büyüktür!" yazdıracak, aksi takdirde "Sayı 5'ten küçük ya da eşittir." yazdıracaktır.

Döngü Örneği:

Döngüler, belirli bir işlemi tekrarlamak için kullanılır. Örneğin, 1’den 5’e kadar sayıları yazdıralım:

```bash
#!/bin/bash
for sayi in {1..5}
do
echo "Sayı: $sayi"
done
```

Bu döngü, her adımda `sayi` değişkenini alır ve ekrana yazdırır.

Bash script’lerinde fonksiyonlar, belirli işlemleri modüler hale getirebilir. Fonksiyonlar, kodunuzu daha düzenli ve okunabilir yapar. İşte basit bir fonksiyon örneği:

```bash
#!/bin/bash
merhaba() {
echo "Merhaba, $1!"
}

merhaba "Dünya"
```

Burada, `merhaba` adında bir fonksiyon tanımladık ve parametre olarak "Dünya"yı geçtik. Fonksiyon çalıştırıldığında, "Merhaba, Dünya!" yazısını görmelisiniz.

Bash script’lerinde kullanıcıdan veri almak da oldukça kolaydır. `read` komutuyla kullanıcıdan giriş alabilirsiniz:

```bash
#!/bin/bash
echo "Adınızı girin:"
read isim
echo "Merhaba, $isim!"
```

Bu script, kullanıcıdan adını girmesini ister ve ardından o isme göre "Merhaba, [isim]!" yazdırır.

Bash script yazarken, hata yönetimi çok önemlidir. Programınızın beklenmedik bir şekilde durmasını engellemek için hata kontrolü yapmalısınız. Basit bir hata kontrolü örneği:

```bash
#!/bin/bash
if ! [ -f "$1" ]; then
echo "Dosya bulunamadı!"
exit 1
fi
```

Bu script, komut satırından verilen dosya adı ile dosyanın mevcut olup olmadığını kontrol eder. Eğer dosya yoksa, hata mesajı verir ve script durur.

Bash script yazma, Linux kullanıcıları için güçlü bir araçtır. Bu yazıda öğrendiğiniz temel komutlarla, pek çok basit otomasyon işini kolayca gerçekleştirebilirsiniz. Daha karmaşık ve güçlü scriptler yazmaya başladıkça, Linux dünyasında daha verimli olabilirsiniz. Unutmayın, pratiğe dayalı olarak öğrenmek her zaman en etkili yoldur!

---