Bash Script Nedir?
Bash Script, Linux ve Unix tabanlı sistemlerde komut satırında çalışan komutları yazılı hale getiren, yani bir tür otomatikleştirilmiş komut dosyasıdır. Bu scriptler sayesinde sık tekrar edilen görevleri hızlıca halledebilir, zaman kazanabilir ve hatta sistem bakım işlemlerini kolaylaştırabilirsiniz. Ama nasıl? Gelin, bu maceraya birlikte çıkalım.
Adım 1: Bash Script'e Giriş
Bash Script yazmaya başlamak oldukça basittir. İlk önce bir metin editörü açmanız gerekecek. Eğer Linux kullanıyorsanız, terminalde “nano” veya “vim” gibi editörleri kullanabilirsiniz. Şimdi, basit bir örnekle başlayalım:
#!/bin/bash
echo "Merhaba Dünya!"
Bu, yazacağınız ilk ve basit script! Tek yapmanız gereken bu kodu bir dosyaya kaydetmek ve ardından çalıştırmak. Bu dosyanın başındaki `#!/bin/bash` kısmı, sistemin bu dosyanın bir Bash Script olduğunu anlamasını sağlar.
Adım 2: Bash Script'e Parametreler ve Değişkenler Ekleme
Bash Script’ler sadece sabit komutlar çalıştırmakla kalmaz, aynı zamanda parametreler ve değişkenler de kullanabilirsiniz. Bu, script’inizi çok daha dinamik hale getirir. Örneğin, kullanıcıdan isim alıp ona göre selamlayalım:
#!/bin/bash
echo "Lütfen adınızı girin:"
read isim
echo "Merhaba, $isim!"
Burada, kullanıcıdan alınan isim değişkeni `$isim` olarak script içinde kullanılıyor. Böylece her çalıştırdığınızda farklı bir sonuç alabilirsiniz.
Adım 3: Döngüler ve Koşullar Eklemek
Bir script’in gücünü artıran özelliklerden biri de döngüler ve koşullardır. Bu sayede belirli şartlar altında komutları tekrarlayabilir veya farklı koşullara göre farklı işler yapabilirsiniz. İşte bir örnek:
#!/bin/bash
echo "1 ile 5 arasında bir sayı girin:"
read sayi
if [ $sayi -ge 1 ] && [ $sayi -le 5 ]; then
echo "Girilen sayı geçerli!"
else
echo "Girilen sayı geçersiz."
fi
Bu script, kullanıcıdan 1 ile 5 arasında bir sayı girmesini istiyor ve ardından girilen sayının geçerli olup olmadığını kontrol ediyor.
Adım 4: Bash Script İle Otomasyon
Bash Script’lerin en güçlü yönlerinden biri de otomasyon yapabilmeleridir. Bilgisayarınızda sık sık yaptığınız işleri script’ler sayesinde tek bir komutla otomatize edebilirsiniz. Mesela, her gün belirli bir saatte sisteminize yedek almak isteyebilirsiniz. İşte böyle bir işlemi Bash Script ile nasıl yapabileceğinizin örneği:
#!/bin/bash
# Yedekleme işlemi
cp -r /home/kullanici/dosyalar /home/kullanici/yedekler/
echo "Yedekleme tamamlandı."
Bu script, belirlediğiniz bir klasörü başka bir yere yedekler. Hangi dosyaları yedeklemek istediğinizi ve nerede saklamak istediğinizi bu script içinde kolayca belirtebilirsiniz.
Adım 5: Cron ile Bash Script’i Zamanlamak
Bash Script ile otomasyon yaparken, bazı işlemleri belirli zamanlarda çalıştırmanız gerekebilir. İşte burada devreye Cron giriyor. Cron, sistemin belirli zaman aralıklarında komutlar çalıştırmasına olanak tanır. Diyelim ki her gün saat 3'te bir yedekleme yapmak istiyorsunuz. Bunu yapmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
1. Cron tablosunu açın: `crontab -e`
2. Şu satırı ekleyin:
0 3 * * * /path/to/your/script.sh
Bu satır, script’inizi her gün saat 3’te otomatik olarak çalıştıracaktır.
Adım 6: Hata Ayıklama ve Script’inizi İyileştirme
Bir Bash Script yazarken, bazen işler beklediğiniz gibi gitmeyebilir. Hatalar, kodunuzu gözden geçirirken en sık karşılaşılan engellerden biridir. Hataları bulmak ve düzeltmek için `echo` komutunu kullanabilir, script’inizin hangi kısmında sorun olduğunu tespit edebilirsiniz. Ayrıca, daha sağlam ve güvenli scriptler yazmak için hata kontrolü eklemeyi unutmayın.
Örneğin:
#!/bin/bash
if ! cp -r /home/kullanici/dosya /home/kullanici/yedekler/; then
echo "Yedekleme işlemi başarısız oldu!"
exit 1
fi
echo "Yedekleme başarıyla tamamlandı!"
Bu, dosya kopyalama işlemi başarısız olursa bir hata mesajı verir ve script’i sonlandırır.
Sonuç: Bash Script ve Otomasyonun Gücü
Bash Script yazmak, Linux sistemlerinde zaman kazandıran güçlü bir yetenektir. Artık rutin işlemleri kolayca otomatize edebilir, tekrar eden görevleri hızlıca halledebilirsiniz. Script yazma konusunda kazandığınız deneyimle, sadece günlük işlerinizi değil, daha büyük projelerinizi de kolayca yönetebilirsiniz. Unutmayın, her başarılı yazılım geliştiricisi gibi, hatalar yaparak öğrenmek de sürecin bir parçasıdır. Hadi, şimdi script yazmaya başlayın ve kendi otomasyon sisteminizi kurun!
