Debian Sunucusu Kurulumu ve Optimizasyonu: Adım Adım Kılavuz

Hayal edin: Bir sabah, Linux dünyasında derin bir keşfe çıkmaya karar verdiniz. Debian'ı seçtiniz çünkü sade, güvenli ve son derece esnek bir işletim sistemi. Sunucunuzun tüm gücünü açığa çıkarmak istiyorsunuz, peki nasıl? Endişelenmeyin, adım adım Debian sunucusu kurulumunu ve optimizasyonunu sizin için detaylandırıyorum. Hazırsanız, başlıyoruz!

Debian, kolayca kurabileceğiniz ve güçlü yönetim özellikleri sunan bir Linux dağıtımıdır. İlk olarak, Debian ISO dosyasını [resmi web sitesinden](https://www.debian.org/distrib/) indirmeniz gerekiyor. İstediğiniz sürümü seçin, ISO dosyasını bir USB sürücüye yazın ve bilgisayarınızı bu USB ile başlatın.

Kurulum sırasında, dil seçimi, zaman dilimi, disk yapılandırması ve kullanıcı oluşturma gibi temel ayarları yapmanız gerekecek. İleri düzey özelliklere geçmeden önce bu adımları dikkatlice takip edin.

Örnek kurulum komutları:
```bash
sudo apt-get update
sudo apt-get upgrade
```

Debian kurulumunu tamamladıktan sonra, sunucunuzun güvenliğini sağlamalısınız. Güvenlik, web sunucuları için en kritik bileşendir. Şimdi, firewall (güvenlik duvarı) kurarak dışarıdan gelen kötü niyetli saldırılara karşı kendinizi koruyabilirsiniz.

İlk olarak, UFW (Uncomplicated Firewall) ile güvenliği yapılandıralım:
```bash
sudo apt install ufw
sudo ufw allow OpenSSH
sudo ufw enable
```

Bu, yalnızca SSH üzerinden sunucuya erişimi açar ve sunucunuza dışarıdan gelen diğer tüm bağlantıları engeller.

Sisteminizin performansını en üst düzeye çıkarmak için birkaç ipucu var. Debian’ı çalıştırırken, sistem kaynaklarını en verimli şekilde kullanmak oldukça önemlidir. İhtiyacınız olmayan servisleri kapatmak, disk alanı kullanımını optimize etmek ve doğru yapılandırmaları yapmak, sunucunuzun hızını artıracaktır.

Öncelikle, gereksiz servisleri devre dışı bırakmak için şu komutu kullanabilirsiniz:
```bash
sudo systemctl disable apache2
```

Bunu yapmak, sunucunuzda çalışmayan servislerin kaynakları tüketmesini engeller.

Bir web sunucusu kurduysanız, PHP ve MySQL en önemli bileşenleriniz olacaktır. Bu iki yazılımı yüklemek, web uygulamalarınızın sorunsuz çalışmasını sağlar.

PHP’yi yüklemek için:
```bash
sudo apt install php libapache2-mod-php php-mysql
```

MySQL’i yüklemek için:
```bash
sudo apt install mysql-server
sudo mysql_secure_installation
```

Bu adım, web uygulamalarınızın hızını artıracak ve veritabanı işlemlerini optimize edecektir.

Sisteminizin her zaman güncel kalması çok önemlidir. Cronjob ile belirli aralıklarla yazılım güncellemelerini otomatik olarak alabilirsiniz.

Örneğin, aşağıdaki komutla otomatik güncellemeleri aktif hale getirebilirsiniz:
```bash
sudo apt install unattended-upgrades
sudo dpkg-reconfigure -plow unattended-upgrades
```

Böylece, güncellemeler sizin için otomatik yapılır ve güvenlik açıklarına karşı korunursunuz.

Sunucunuzun depolama alanı da büyük bir öneme sahiptir. Yavaş çalışan diskler, uygulamalarınızın performansını olumsuz etkiler. Debian üzerinde disk temizliği yapmak için BleachBit kullanabilirsiniz. Bu yazılım, sistemdeki gereksiz dosyaları silerek disk alanını geri kazanmanızı sağlar.

Kurulum:
```bash
sudo apt install bleachbit
```

Disk kullanımınızı kontrol etmek için ise şu komutu kullanabilirsiniz:
```bash
df -h
```

Tüm yapılandırmalarınızı tamamladıktan sonra, son olarak sisteminizi test edin. Sunucunuzun performansını artırmak için htop ve netstat gibi araçlar kullanarak kaynak kullanımını izleyebilirsiniz. Bu sayede hangi hizmetlerin kaynak tükettiğini öğrenebilir ve optimizasyon yapabilirsiniz.

```bash
sudo apt install htop
htop
```

Bunlar, sunucunuzun performansını izlemek ve yönetmek için mükemmel araçlardır.

Artık Debian sunucunuz kurulu ve optimize edilmiş durumda! Web uygulamalarınızı hızlı ve güvenli bir şekilde barındırabilirsiniz. Düzenli güncellemeler ve bakım ile sunucunuz her zaman güvenli ve verimli olacaktır.