Geliştirici Rutininde 'Code Smell' Nedir ve Nasıl Düzeltilir?

Yazılım geliştirme dünyasında, zaman zaman karşımıza çıkacak bir kavram vardır: "Code smell". Bu terim, yazılımcılar arasında sıkça duyulmasına rağmen tam anlamıyla ne olduğunu anlamak bazen zor olabilir. Peki, "code smell" nedir ve yazılım geliştirme sürecinde nasıl fark edilir? Daha da önemlisi, kodumuzda "kötü kokular" olduğunu fark ettiğimizde neler yapmalıyız?

"Code smell", yazdığınız kodun verimli olmayabileceğini, bakımı zor olabileceğini ve hatta gelecekteki projelerde büyük sorunlara yol açabileceğini gösteren bir işarettir. Ancak, bu "kokular", genellikle belirli bir hata ya da çökme ile sonuçlanmaz. Yani, kodunuz bir şekilde çalışıyor olabilir, ama performansını, sürdürülebilirliğini ya da okunabilirliğini iyileştirmek için daha fazla çaba harcamanız gerekebilir.

Code smell kavramı, yazılım geliştirmede genellikle şu sorunları ifade eder:

- Çok uzun fonksiyonlar: Bir fonksiyonun yalnızca bir iş yapması beklenir. Eğer bir fonksiyon çok uzun hale geldiyse, kodun anlaşılması ve bakımı oldukça zorlaşır.

- Kodun tekrar edilmesi: Aynı kodu birden fazla yerde kullanmak, ilerleyen zamanlarda değişiklik yapmayı zorlaştırır. Bu durumda, kodunuzun farklı bölümlerinde aynı mantığı tekrar ediyorsanız, bu bir "code smell" olabilir.

- Aşırı karmaşık yapılar: Birçok nested (iç içe) if-else yapıları, kodunuzu karmaşık ve hataya açık hale getirebilir. Bu da kodun "kokmasını" gösteren bir işarettir.

- Yetersiz değişken isimlendirmeleri: Değişkenlerinizi anlamlı bir şekilde isimlendirmemek, başkalarının (ya da gelecekteki sizin) kodu anlamasını zorlaştırır.

Code smell genellikle göz ardı edilse de, bu kokuların düzeltilmesi yazılım geliştirme sürecinin verimliliği ve sürdürülebilirliği açısından çok önemlidir.

Artık "code smell" terimini duyduğunuza göre, bunu nasıl düzeltebileceğinizi bilmek isteyebilirsiniz. Neyse ki, kötü kokuları ortadan kaldırmak için birkaç basit adım atabilirsiniz:

1. Kodunuzu Modüler Hale Getirin:
Çok uzun fonksiyonlar yazmak yerine, her bir işlevi kendi fonksiyonlarına bölün. Böylece her bir fonksiyonun yaptığı iş açıkça anlaşılır hale gelir ve bakımı daha kolay olur.

   function calculateAreaOfRectangle(length, width) {
       return length * width;
   }

   function calculatePerimeterOfRectangle(length, width) {
       return 2 * (length + width);
   }
   

2. Tekrar Eden Kodları Ortadan Kaldırın:
Aynı kodu tekrar tekrar kullanmak yerine, kodunuzu bir fonksiyon haline getirin ve gerektiği yerde çağırın. Bu, kodunuzu daha temiz ve daha az hataya açık hale getirecektir.

   function calculateRectangleProperties(length, width) {
       const area = calculateAreaOfRectangle(length, width);
       const perimeter = calculatePerimeterOfRectangle(length, width);
       return { area, perimeter };
   }
   

3. Basit ve Anlamlı Değişken İsimleri Kullanın:
Değişken isimlerini, kodun ne yaptığı hakkında net bir fikir verecek şekilde seçin. Karmaşık isimlerden kaçının, çünkü bu sadece kodu anlamayı zorlaştırır.

   let userAge = 30;  // "userAge" gibi anlamlı bir isim kullanın.
   

4. Daha İyi Yorumlar Ekleyin:
Kodunuzun ne yaptığını anlamak zaman zaman zor olabilir. İyi bir yorum, başkalarının (ya da gelecekteki sizin) kodu anlamasına yardımcı olabilir.

   // Bu fonksiyon, dikdörtgenin alanını hesaplar
   function calculateAreaOfRectangle(length, width) {
       return length * width;
   }
   

5. Refactoring Yapın:
Yazdığınız kodu düzenli aralıklarla gözden geçirin ve daha temiz bir hale getirmeye çalışın. Bu işlem, kodunuzu daha verimli ve sürdürülebilir hale getirecektir.

"Code smell" kavramı genellikle olumsuz bir terim gibi görünse de, aslında bir yazılım geliştiricisinin daha iyi kod yazabilmesi için bir fırsattır. Kodda fark edilen kokular, genellikle yazılımcıların geliştirmeleri gereken yerleri işaret eder. Bu da hem bireysel gelişimi hem de yazılımın sürdürülebilirliğini arttırır.

Kötü kokuları ortadan kaldırarak:

- Kodunuzu daha okunabilir ve bakımı daha kolay hale getirebilirsiniz.
- Gelecekteki projelere olan etkisini azaltır ve zaman kazandırırsınız.
- Kodunuzun performansını arttırabilirsiniz.

Sonuç olarak, code smell’leri fark etmek ve bunları düzeltmek yazılım geliştirme sürecinde en önemli becerilerden biridir. Hem verimlilik hem de sürdürülebilirlik açısından büyük bir fark yaratır. Unutmayın, kötü kokular sadece işin başında belirgin olur; zaman içinde büyüyüp daha büyük sorunlara yol açmadan önce, onlarla başa çıkmak her zaman daha kolaydır.