Git Hooks Nasıl Kullanılır? Güçlü Bir Yazılım Süreci İçin Adım Adım Rehber

Git, yazılım geliştiricilerinin vazgeçilmezi olan, açık kaynaklı ve güçlü bir versiyon kontrol sistemi. Ancak Git’in gücünü tam anlamıyla kullanmak, sadece temel komutları öğrenmekle sınırlı değildir. Bu yazımızda, Git'in sunduğu en önemli özelliklerden biri olan Git Hooks'ı nasıl kullanabileceğinizi adım adım öğreneceksiniz.

Git, her ne kadar harika bir sürüm kontrol sistemi olsa da, bazı işlemleri tekrarlamak zorunda kalabiliriz. İşte burada Git Hooks devreye giriyor. Git Hooks, Git'in bazı olaylarını tetiklediğinizde otomatik olarak çalışan özel betiklerdir. Yani, commit yaparken, push gönderirken veya bir branch oluştururken otomatik olarak bazı işlemleri çalıştırabilirsiniz.

Örneğin, bir yazılım geliştiricisi olarak, kodunuzun her commit öncesinde stil kurallarına uygun olup olmadığını kontrol etmek isteyebilirsiniz. Bunun için manuel kontrol yerine, Git Hooks kullanarak otomatikleştirebilirsiniz. Git Hooks sayesinde, iş akışınızı çok daha verimli hale getirebilir ve hataların önüne geçebilirsiniz.

Git Hooks, yerel depo içinde bir `.git` klasöründe bulunur. Burada, `hooks` adlı bir klasör vardır ve bu klasörde çeşitli hook betikleri bulunur. Bu betikler, Git’in belirli işlemleri sırasında çalışır. Her bir hook, bir Git işlemine karşılık gelir.

Git Hook’larını kullanmak için, bu hook betiklerini aktif hale getirmeniz gerekiyor. Başlangıçta bu betikler, örnek olarak hazırlanmış birer şablondur. Ancak, gerçek bir betik haline getirebilmek için bu şablonları düzenlemeniz gerekecektir.

Git Hooks, işlem türüne göre farklı kategorilere ayrılır. İşte en yaygın kullanılan birkaç Git Hook’u:

1. pre-commit: Commit yapmadan önce çalışır. Bu hook, kodu biçimlendirmenizi ya da statik analizler yapmanızı sağlayabilir. Kod hatalarını önlemek için ideal bir yerdir.

2. commit-msg: Commit mesajınızın doğru formatta olup olmadığını kontrol eder. Bu, commit mesajlarını bir standartta tutmak isteyen takımlar için oldukça faydalıdır.

3. pre-push: Push işlemi öncesinde çalışır. Burada, değişikliklerinizi göndermeden önce ek testler çalıştırabilir ya da stil denetimleri yapabilirsiniz.

4. post-merge: Merge işleminden sonra çalışır. Burada, merge sonrası bazı otomatikleştirilmiş temizlik işlemleri veya testler gerçekleştirebilirsiniz.

Git Hooks kullanmak, yazılım sürecinizi daha verimli hale getirmek için harika bir yoldur. Peki, nasıl başlarsınız?

Öncelikle, projenizdeki `.git/hooks` dizinine gidin. Burada, her bir Git işlemi için birer hook şablonu bulunur. Bu şablonlar `.sample` uzantılıdır. İstediğiniz bir hook’un şablonunu kopyalayarak, uzantısını `.sample` yerine gerçek betik adıyla değiştirerek kullanabilirsiniz.

Diyelim ki, pre-commit hook’unu kullanarak her commit öncesinde kodunuzu stil kurallarına göre kontrol etmek istiyorsunuz. Bu işlemi şu şekilde yapabilirsiniz:

1. `.git/hooks/pre-commit.sample` dosyasını kopyalayın ve `pre-commit` olarak yeniden adlandırın.
2. Aşağıdaki basit betiği `pre-commit` dosyasına ekleyin:

#!/bin/bash
# Kod stilini kontrol et
echo "Kod stilini kontrol ediyorum..."
# Burada, stil kontrolü yapmak için bir komut çalıştırabilirsiniz
# Örneğin, Python için yapabilirsiniz:
# pylint my_script.py

3. Betiği kaydedin ve çalıştırılabilir hale getirmek için şu komutu girin:

```bash
chmod +x .git/hooks/pre-commit
```

Bu işlemi tamamladıktan sonra, her commit işleminden önce stil kontrolü yapılacaktır. Böylece her commit, stil hatalarından arındırılmış olur!

Bir diğer yaygın kullanım, CI/CD (Continuous Integration/Continuous Deployment) süreçlerini otomatikleştirmektir. Örneğin, pre-push hook’unu kullanarak, her push öncesinde bir test süreci çalıştırabilirsiniz. Bu sayede, yanlış bir kodu kaydetmeden önce testleri geçip geçmediğini kontrol edebilirsiniz.

Git'teki commit mesajlarını standartlaştırmak önemli bir adımdır. Özellikle büyük takımlar, commit mesajlarının belirli bir formatta olmasını ister. Bunun için commit-msg hook'unu kullanabilirsiniz. Bu hook sayesinde, commit mesajlarının belirli bir kurala uyması sağlanabilir.

#!/bin/bash
# Commit mesajını kontrol et
COMMIT_MSG_FILE=$1
COMMIT_MSG=$(cat $COMMIT_MSG_FILE)

# Eğer commit mesajı "JIRA" ile başlamıyorsa, hata ver
if [[ ! "$COMMIT_MSG" =~ ^JIRA ]]; then
  echo "Commit mesajı 'JIRA' ile başlamalı!"
  exit 1
fi

Bu betik, commit mesajlarının "JIRA" ile başlamasını zorunlu kılar. Eğer format uygun değilse, commit engellenir.

Git Hooks, yazılım geliştirme sürecinizi büyük ölçüde iyileştirebilir. Kodunuzun tutarlılığını sağlamak, testleri sürekli hale getirmek ve hataları en baştan engellemek, Git Hooks sayesinde çok daha kolay. Her yazılımcı, takım olarak ortak çalışma süreçlerine uyum sağlamalı ve Git Hooks gibi araçları kullanarak daha temiz, hatasız bir yazılım geliştirme süreci oluşturmalıdır.

Git Hooks’un sunduğu olanaklar, yalnızca temizlik yapmakla sınırlı değildir. İleri düzey kullanıcılar, Git Hooks'u CI/CD pipeline'larına entegre edebilir, özel test süreçleri ekleyebilir veya otomatikleştirilmiş sürüm notları oluşturabilir. Ayrıca, Git Hooks ile takımlar arasında kodlama standartlarının uygulanmasını sağlamanız da mümkündür.

İşte bu kadar basit! Artık Git Hooks’un temellerini öğrendiniz ve nasıl verimli bir şekilde kullanacağınızı keşfettiniz. Kodunuzu optimize etmek ve geliştirme sürecinizi hızlandırmak için Git Hooks'u bir araç olarak kullanmaya başlayabilirsiniz.