Laravel Eloquent vs Query Builder: Hangisini Ne Zaman Kullanmalı?

Laravel, PHP dünyasında kendine sağlam bir yer edinmiş popüler bir framework’tür. Geliştiricilerin veritabanı sorguları yazarken kullandığı iki güçlü araç ise Eloquent ORM ve Query Builder’dır. Ancak bu araçları doğru yerlerde kullanmak, uygulamanızın performansı ve verimliliği açısından kritik önem taşır. Peki, bu iki araç arasındaki farklar nelerdir ve hangi durumda hangisini tercih etmelisiniz?

Eloquent, Laravel’in sunduğu Object-Relational Mapping (ORM) aracıdır. Veritabanı tablolarını, PHP sınıflarına (model) dönüştürerek veritabanı işlemlerini çok daha kolay ve okunabilir hale getirir. Her model, bir veritabanı tablosu ile ilişkilidir ve genellikle CRUD (Create, Read, Update, Delete) işlemleri için kullanılır.

Eloquent ile çalışmak, veritabanı işlemlerini yazarken sizin için büyük kolaylık sağlar. Örneğin, bir model üzerinden veri ekleme, güncelleme ve silme gibi işlemleri şu şekilde gerçekleştirebilirsiniz:

$user = User::find(1); // Kullanıcıyı bul
$user->name = 'Yeni Ad'; // Yeni ismi ata
$user->save(); // Değişiklikleri kaydet

Eloquent, ilişkisel veritabanlarındaki ilişkileri yönetmek için de oldukça güçlüdür. HasOne, HasMany, BelongsTo gibi ilişkiler sayesinde, veriler arasındaki bağlantıları kolayca tanımlayabilirsiniz.

Query Builder, Laravel'in veritabanı sorgularını daha esnek bir şekilde yazmanızı sağlayan bir başka araçtır. Eloquent, bir ORM aracı olduğu için veri tabanı işlemleriyle ilgili birçok detayla ilgilenir, fakat Query Builder daha fazla kontrol sağlar ve sorguları doğrudan SQL dilinde yazmanızı sağlar. Yani, performansı optimize etmek ve daha karmaşık sorgular yazmak istediğinizde Query Builder’ı tercih edebilirsiniz.

Örneğin, bir kullanıcının tüm aktif gönderilerini almak için Query Builder’ı kullanabilirsiniz:

$posts = DB::table('posts')
    ->where('user_id', '=', 1)
    ->where('status', '=', 'aktif')
    ->get();

Query Builder ile çok daha özelleştirilmiş ve performans odaklı sorgular yazabilirsiniz. Ancak, ORM kullanımında sunduğu kolaylıklar ve otomasyon yoktur. Bu, bazen büyük projelerde daha fazla kontrol sağlamak için avantajlı olabilir.

1. Eloquent Kullanmanın Avantajları
- Kodun okunabilirliği: Veritabanı işlemleriyle uğraşırken, Eloquent kodu genellikle daha temiz ve anlaşılırdır. Özellikle yeni başlayan geliştiriciler için işleri oldukça kolaylaştırır.
- İlişkisel veriler: Eloquent, veritabanı ilişkileriyle uğraşmayı çok kolaylaştırır. `HasMany`, `BelongsTo`, gibi ilişkileri birleştirmek son derece kolaydır.
- Performans: Küçük ve orta büyüklükteki projelerde, Eloquent oldukça hızlıdır ve genellikle performans sorunlarına yol açmaz.

2. Query Builder Kullanmanın Avantajları
- Esneklik ve kontrol: Daha karmaşık sorgular yazmak gerektiğinde, Query Builder daha fazla kontrol ve esneklik sağlar. Özellikle çok fazla koşul ve join işlemi içeren sorgularda Query Builder bir adım öne çıkar.
- Performans: Çok büyük veritabanı sorgularında, Query Builder size daha fazla performans kazancı sağlar. Sadece ihtiyacınız olan verileri alır, böylece veritabanı üzerinde gereksiz yük oluşturmaz.
- Özelleştirilmiş SQL sorguları: SQL dilini iyi biliyorsanız, Query Builder sayesinde özgürce sorgularınızı yazabilirsiniz.

Eloquent, küçük projeler ve hızlı geliştirme için harika bir seçimdir. Kodunuzu hızlıca yazmak, test etmek ve bakımını yapmak istiyorsanız Eloquent en iyi arkadaşınızdır. Ancak, büyük projelerde veya performans gereksinimleri yüksek olan durumlarda Query Builder tercih edilebilir.

Bazen her iki aracı da birlikte kullanabilirsiniz. Örneğin, veritabanı ilişkileri için Eloquent kullanırken, karmaşık sorgular için Query Builder'a geçiş yapabilirsiniz.

Her iki araç da Laravel ekosisteminin harika parçalarıdır ve doğru kullanıldığında işlerinizi oldukça kolaylaştırır.