Bash Script Nedir ve Ne İşe Yarar?
Bash script yazmak, Linux dünyasına adım atmanın en heyecan verici yollarından biridir. Eğer komut satırında zaman geçirmeyi seviyorsanız ve kendinize küçük otomasyon görevleri yaratmak istiyorsanız, Bash tam da ihtiyacınız olan araçtır. Basitçe söylemek gerekirse, Bash scriptleri, bir dizi komutun otomatik olarak çalıştırılmasını sağlayan yazılımlardır.
Gelin, bir Bash scriptinin ne olduğunu ve nasıl yazılacağını anlamaya başlamak için, en temel kavramlardan başlayalım.
Bash Script Yazmaya Başlarken
Başlamadan önce, bilgisayarınızda Bash kullanmak için bir terminal açmanız gerekiyor. Linux sistemler zaten Bash ile gelir, bu yüzden terminali açıp hemen yazmaya başlayabilirsiniz.
İlk adımda, basit bir script yazalım. Bu, “Hello World” yazdıran klasik ilk adım olacak. Aşağıdaki adımları izleyin:
#!/bin/bash
echo "Hello World!"
Şimdi bu kodu kaydedelim ve çalıştırmaya geçelim.
Script Dosyasını Kaydetmek
Scriptinizi kaydederken dikkat etmeniz gereken önemli bir şey var. Dosyanızın uzantısı genellikle ".sh" olur. Bu, Bash scripti olduğunun bir göstergesidir. Örneğin, "hello_world.sh" diye kaydedebilirsiniz.
Terminalde şu komutu kullanarak script dosyasını kaydedebilirsiniz:
```bash
nano hello_world.sh
```
Bu komutla dosyayı açar ve içerisine yukarıdaki kodu yazabilirsiniz. Kodu yazıp dosyayı kaydettikten sonra, çıkış yapmak için `Ctrl + X` tuşlarına basın ve kaydedin.
Scripti Çalıştırma
Artık scripti çalıştırabiliriz. Ancak, scripti çalıştırabilmek için önce dosyayı çalıştırılabilir hale getirmeliyiz. Bunun için şu komutu kullanabilirsiniz:
```bash
chmod +x hello_world.sh
```
Bu komut, dosyanıza çalıştırılabilirlik izni verir. Şimdi scripti çalıştırmak için aşağıdaki komutu yazabilirsiniz:
```bash
./hello_world.sh
```
Eğer her şey doğruysa, terminal ekranında "Hello World!" yazısını görmelisiniz. Ne kadar basit, değil mi? Artık Bash scriptinizi yazmak ve çalıştırmak hakkında temel bilgiye sahipsiniz!
Değişkenler ve Parametreler Kullanmak
Bir script yazarken en sık karşılaştığınız şeylerden biri değişkenlerdir. Değişkenler, scriptlerinizde veri depolamanızı sağlar. Bash'ta bir değişken tanımlamak oldukça basittir:
#!/bin/bash
name="John"
echo "Merhaba, $name!"
Bu kodda, `name` isminde bir değişken tanımladık ve değerini "John" olarak belirledik. Daha sonra bu değişkeni `echo` komutuyla ekrana yazdırdık. Eğer scripti çalıştırırsanız, şu çıktıyı alırsınız:
```bash
Merhaba, John!
```
Değişkenler, scriptlerinizi daha dinamik hale getirmenize yardımcı olur. Ayrıca, kullanıcıdan alınan girişlere göre değişkenler oluşturabilir ve bunları kullanabilirsiniz. Örneğin:
#!/bin/bash
echo "Adınızı girin: "
read name
echo "Merhaba, $name!"
Yukarıdaki örnekte, script çalıştırıldığında kullanıcıdan bir isim girmesi istenir ve o isim ekrana yazdırılır.
Döngüler ve Koşullar
Bir Bash scriptinde, daha karmaşık işler yapmak için döngüler ve koşullar kullanabilirsiniz. Örneğin, bir diziyi döngüyle gezip her öğeyi yazdırmak isteyebilirsiniz.
#!/bin/bash
for item in apple banana cherry
do
echo "Meyve: $item"
done
Yukarıdaki kodda, `for` döngüsüyle "apple", "banana" ve "cherry" meyvelerinin her biri ekrana yazdırılır.
Koşullar da önemlidir. Örneğin, kullanıcının girdiği sayının pozitif mi yoksa negatif mi olduğunu kontrol etmek isteyebilirsiniz:
#!/bin/bash
echo "Bir sayı girin: "
read num
if [ $num -gt 0 ]; then
echo "Sayı pozitiftir."
else
echo "Sayı negatiftir."
fi
Bu örnekte, kullanıcının girdiği sayı pozitifse, "Sayı pozitiftir." yazdırılır; aksi takdirde "Sayı negatiftir." yazdırılır.
Hata Yönetimi ve Debugging
Bash script yazarken hata yönetimi oldukça önemlidir. Scriptlerinizde hata yapmamak için hata kontrolü yapmanız gerekebilir. `set -e` komutuyla scriptin her hata aldığında durmasını sağlayabilirsiniz. Ayrıca, `echo` komutlarıyla değişkenlerin değerlerini kontrol ederek scriptinizi debug edebilirsiniz.
#!/bin/bash
set -e
echo "Bu, hata kontrolü yapılmış bir script."
Sonuç
Bash script yazmak, Linux kullanımı için çok güçlü bir beceridir. Otomasyon, veri işleme, ve günlük görevlerinizi kolaylaştırmak için son derece faydalıdır. Bu yazımızda, basit bir "Hello World" scriptinden başlayarak, değişkenler, döngüler, koşullar ve hata yönetimi gibi temel Bash konseptlerini ele aldık.
Bash'i öğrenmeye başladığınızda, zamanla daha karmaşık ve güçlü scriptler yazabileceğinizi göreceksiniz. İleri düzeyde scriptler, sistem yönetimi, yedekleme işlemleri ve daha pek çok alanda size büyük kolaylıklar sağlayacaktır.
