Linux, gücünü ve esnekliğini kullanarak birçok profesyonel sistem yöneticisinin tercihi haline gelmiş bir işletim sistemi. Ancak, ne kadar güçlü olursa olsun, zaman zaman performans sorunlarıyla karşılaşmak kaçınılmazdır. Bu yazıda, Linux sisteminizin performansını hızlandırmak ve olası sorunları tespit etmek için kullanabileceğiniz 7 gizli komut ve aracı keşfedeceksiniz. Hazırsanız, başlayalım!
1. top – Gerçek Zamanlı Sistem İzleme
İlk olarak, sisteminize bakarken kullanabileceğiniz en temel araçlardan biri olan top komutundan bahsedelim. Bu komut, sisteminizdeki işlemci kullanımını, bellek kullanımını ve işlemciyi en çok kullanan süreçleri gerçek zamanlı olarak görmenize olanak tanır.
Örneğin, terminalde aşağıdaki komutu yazabilirsiniz:
top
Ekranda, hangi işlemlerin sistem kaynaklarını daha çok tükettiğini anında görebilirsiniz. Bu, potansiyel performans sorunlarını belirlemenize yardımcı olur.
2. htop – Top’un Gelişmiş Versiyonu
Eğer top komutunun sunduğu veriler size yetersiz geliyorsa, htop ile daha gelişmiş bir kullanıcı deneyimi elde edebilirsiniz. htop, daha görsel bir arayüz sunar ve sisteminize dair detaylı verileri çok daha anlaşılır bir şekilde gösterir.
Aşağıdaki komutla htop'u başlatabilirsiniz:
sudo apt install htop
Ve ardından:
htop
Bu komut ile işlemci, bellek, disk kullanımı gibi verileri anında izleyebilirsiniz. Kullanıcı dostu ara yüzü sayesinde, sistemdeki darboğazları kolayca tespit edebilirsiniz.
3. iotop – Disk Kullanımını İzleme
Eğer sisteminizde disk kullanımına dair bir problem olduğunu düşünüyorsanız, iotop komutu tam size göre! Bu araç, diskinizdeki okuma ve yazma işlemlerini, hangi işlemin ne kadar kaynak kullandığını size gösterir.
iotop’u yüklemek için:
sudo apt install iotop
Sonrasında:
sudo iotop
Yukarıdaki komut ile disk kullanımını izleyebilir ve disk kaynakları üzerinde işlem yapan uygulamaları gözlemleyebilirsiniz.
4. vmstat – Sistem Bellek Durumunu İzleme
Sisteminizde bellekle ilgili bir sorun olup olmadığını öğrenmek için vmstat komutunu kullanabilirsiniz. vmstat, sanal bellek kullanımı, işlemci, I/O, swap kullanımı gibi bilgileri raporlar.
Bu komut sayesinde, sisteminizin bellek kullanımını detaylı bir şekilde izleyebilir ve performans sorunlarına neden olabilecek bellek tıkanıklıklarını fark edebilirsiniz.
Aşağıdaki komut ile vmstat'ı kullanabilirsiniz:
vmstat 1
Burada "1" saniye aralıklarla verileri almanızı sağlar.
5. netstat – Ağ Bağlantılarını İzleme
Eğer ağ bağlantılarıyla ilgili bir problem olduğunu düşünüyorsanız, netstat komutunu kullanarak ağ durumunu kontrol edebilirsiniz. Bu komut, ağ bağlantılarını, portları, protokolleri ve aktif bağlantıları görüntüler.
Aşağıdaki komutla tüm ağ bağlantılarınızı görebilirsiniz:
netstat -tuln
Bu komutla, hangi servislerin hangi portlarda çalıştığını ve ağ trafiğini analiz edebilirsiniz.
6. dstat – Sistem Kaynaklarını Genel Bakışla Görme
Birçok farklı kaynakla ilgili bilgi edinmek istiyorsanız, dstat komutunu kullanabilirsiniz. Bu komut, CPU, bellek, disk, ağ, vb. kaynakları aynı anda izleyebilmenize olanak sağlar.
dstat’ı yüklemek için:
sudo apt install dstat
Sonrasında şu şekilde kullanabilirsiniz:
dstat
Tüm kaynakları aynı anda görmek, performans sorunlarını tespit etmek için oldukça faydalı olabilir.
7. sar – Sistem Aktivitesinin Detaylı İzlenmesi
sar komutu, sistem aktivitesinin zaman içindeki değişimini detaylı bir şekilde izleyebilmenizi sağlar. Bu komut, CPU, bellek, swap, disk, ağ, vb. kaynakların tarihsel verilerini gösterir.
Örneğin, CPU kullanımını izlemek için şu komutu kullanabilirsiniz:
sar -u 1 3
Bu komut, her bir saniyede CPU kullanımını 3 kez gösterecektir. Zaman içinde sistemdeki değişimleri görüp performans düşüşlerine yol açan alanları tespit edebilirsiniz.
---
Sonuç: Performans Sorunlarını Çözmek İçin Güçlü Araçlar
Linux sistemlerinin güçlü yanlarından biri, onları özelleştirebilmeniz ve birçok farklı araçla izlemenizdir. Yukarıda paylaştığımız 7 komut, sisteminizin sağlıklı çalışmasını sağlamak ve performans sorunlarını erken tespit edebilmek için mükemmel araçlardır. Unutmayın, her bir araç farklı bir bakış açısı sunar ve doğru araçları kullanarak sisteminizi optimize edebilirsiniz.
Günlük kullanımda bu araçları test edip, sisteminizde yaşadığınız sorunları çözmeye başlayabilirsiniz. Bu şekilde, Linux’un gücünü en verimli şekilde kullanarak mükemmel bir kullanıcı deneyimi elde edebilirsiniz!
---
