1. htop: Sisteminizi Daha Yakından İzleyin
Bir Linux kullanıcısı olarak, sistem performansınızı sürekli olarak gözlemlemek, bir arızaya yol açmadan önce önlem almanızı sağlar. Ancak, top komutunun standart görünümü bazen çok sınırlıdır. İşte burada htop devreye giriyor. Terminal üzerinden bu komutu kullanarak, çalışan tüm işlemleri dinamik bir şekilde görselleştirebilir, sistem kaynaklarını daha verimli bir şekilde yönetebilirsiniz.
sudo apt-get install htop
Bu komut, hem işlemci hem de bellek kullanımını kolayca takip etmenizi sağlar. Sisteminizin hangi süreçleri zorladığını belirleyip, gereksiz süreçleri sonlandırabilirsiniz.
2. nice ve renice: İşlem Önceliğini Ayarlayın
Linux sistemlerinde, her süreç bir işlem önceliğine sahiptir. nice ve renice komutları, sisteminizdeki işlemlerin öncelik sırasını değiştirmeye olanak tanır. Özellikle yüksek kaynak tüketen uygulamalara düşük öncelik vererek, diğer işlemlerinizin hızlanmasını sağlayabilirsiniz.
nice -n 19 komut_adı
Yüksek öncelikli bir işlem üzerinde değişiklik yapmak içinse:
renice -n 10 -p PID
Bu şekilde, özellikle çok işlemci gücü tüketen uygulamaları daha yönetilebilir hale getirebilirsiniz.
3. iotop: Disk I/O'yu İzleyin
Sistem performansını etkileyen en büyük faktörlerden biri de disk I/O işlemleridir. Eğer disk üzerinde yoğun okuma/yazma işlemleri yapılıyorsa, bu sisteminizin hızını ciddi şekilde etkileyebilir. iotop komutu sayesinde, bu işlemleri izleyebilir ve gerekirse müdahale edebilirsiniz.
sudo apt-get install iotop
sudo iotop
Bu komut ile, sistemdeki her disk işlemi, hangi programın ne kadar kaynak tükettiği anlık olarak görselleştirilir.
4. sysctl: Çekirdek Parametrelerini Optimize Edin
Linux çekirdeği, sisteminizin tüm kaynaklarını yönetir. Bu yüzden çekirdek parametrelerini optimize etmek, performansınızı büyük ölçüde artırabilir. sysctl komutu, çekirdek parametrelerini anında değiştirmek için kullanılır.
sudo sysctl -w vm.swappiness=10
Örneğin, swappiness değeri, sistemin RAM yerine disk kullanımını ne kadar tercih ettiğini belirler. Bu parametreyi düşürmek, özellikle düşük RAM'li sistemlerde performans artışı sağlar.
5. tuned-adm: Sistem Profilinizi Seçin
Linux, çok çeşitli donanımlar ve kullanım senaryoları için özelleştirilebilen bir işletim sistemidir. tuned-adm komutuyla, sisteminizin kullanım amacına uygun performans profilleri seçebilirsiniz. Bu, örneğin bir sunucu, masaüstü bilgisayar veya dizüstü bilgisayar için optimize edilmiş ayarları hızla etkinleştirmenize olanak tanır.
sudo tuned-adm profile throughput-performance
Bu komut, yüksek ağ ve disk performansı gerektiren durumlar için idealdir. Eğer taşınabilir bir cihazda çalışıyorsanız, power-save profili ile enerji verimliliğini artırabilirsiniz.
6. clear: Terminalinizi Temizleyin
Evet, bir komutun temizleme işlemi de performansı artırabilir! Terminalde çok fazla çıktı birikmesi, sistem kaynaklarını zorlayabilir. clear komutu ile ekranı temizlemek, özellikle uzun süre açık kalan terminal seanslarında faydalı olabilir.
clear
Bu küçük ama etkili komut, görünüm açısından sizi rahatlatabilir.
7. vmstat: Bellek ve CPU Kullanımını İzleyin
Sistem kaynaklarını takip etmenin en temel yöntemlerinden biri olan vmstat, bellek ve CPU kullanımını anlık olarak gösterir. Özellikle düşük kaynaklı sistemlerde, hangi bileşenin darboğaz oluşturduğunu tespit etmek için mükemmel bir araçtır.
vmstat 1
Bu komut, her saniye bir güncelleme yaparak CPU ve bellek kullanımı hakkında bilgi verir. Sistem performansındaki dalgalanmaları daha kolay tespit etmenizi sağlar.
Sonuç
Linux terminal komutları, sisteminizi optimize etmenin etkili yollarıdır. Yukarıda bahsettiğimiz gizli komutlar, performansınızı artırmanın yanı sıra, Linux sisteminizi daha verimli hale getirebilir. Bu komutları kullanarak, sistem kaynaklarını daha verimli yönetebilir ve hızınızı artırabilirsiniz. Unutmayın, her komut bir ipucudur, ve her ipucu sizi daha hızlı ve daha verimli bir Linux kullanıcısı yapabilir!
