## 1. `htop` – Sistem Kaynaklarını Gerçek Zamanlı Takip Edin
Linux terminalinde çalıştırabileceğiniz en güçlü araçlardan biri olan `htop`, sisteminizin işlemci kullanımını, bellek durumunu ve daha birçok parametreyi grafiksel olarak izleme imkanı sunar. Bu komut, `top` komutuna benzer ancak daha kullanışlıdır. İhtiyacınız olan bilgileri hızlıca görmek için harika bir yoldur.
sudo apt install htop
htop
İpucu: `htop` komutunun sunduğu renkli grafiklerle, sisteminizin anlık durumunu kolayca takip edebilirsiniz. İşlemci yükünü düşürmek için yüksek işlemci kullanan uygulamaları hemen sonlandırabilirsiniz.
## 2. `iotop` – Disk Performansını İzleme
Eğer sunucunuzun yavaşladığını düşünüyorsanız ve disk kullanımının bir soruna yol açıp açmadığını merak ediyorsanız, `iotop` sizin için harika bir araçtır. Disk G/Ç (I/O) işlemlerini gerçek zamanlı izler.
sudo apt install iotop
sudo iotop
Bu komut, hangi süreçlerin en fazla disk kaynağını kullandığını gösterir. Performansı düşüren bu süreçleri hemen belirleyip müdahale edebilirsiniz.
## 3. `dstat` – Tüm Kaynakları İzleme
`dstat`, CPU, disk, ağ ve bellek kullanımını aynı anda gösteren başka bir güçlü araçtır. Bu komut, sunucunuzun kaynak kullanımını genel bir bakışla analiz etmenizi sağlar. Özellikle sistem yöneticileri için işlevsel bir çözümdür.
sudo apt install dstat
dstat
Bu komutla sisteminizin genel durumunu anlık olarak görebilir ve performans sorunlarına hızlıca çözüm üretebilirsiniz.
## 4. `tuned-adm` – Otomatik Performans Optimizasyonu
Linux'un sunduğu en iyi araçlardan biri olan `tuned-adm`, sistemin performansını optimize etmek için çeşitli profiller sunar. Bu komut, sunucunuzun ihtiyacına göre performansını otomatik olarak optimize eder.
sudo yum install tuned
sudo tuned-adm profile throughput-performance
Sunucu üzerindeki yükü izleyerek, yüksek performans gerektiren uygulamalar için doğru yapılandırmayı otomatik olarak uygular.
## 5. `sysctl` – Çekirdek Parametrelerini Ayarlama
Linux çekirdeği, birçok sistem parametresini kontrol eder. `sysctl`, bu parametrelerin değerlerini değiştirmek için kullanılır. Sistem performansını artırmak için bazı parametreleri optimize edebilirsiniz.
sysctl -w vm.swappiness=10
Bu komut, bellek yönetimini daha verimli hale getirebilir ve sisteminizin genel hızını artırabilir.
## 6. `atop` – Sistem Durumunu Derinlemesine İzleme
Birçok kullanıcı `top` komutunu kullanırken, `atop` çok daha derinlemesine analiz sunar. Bu araç, CPU, bellek, disk, ağ ve dosya sistemleriyle ilgili kapsamlı bilgiler sunarak performans sorunlarını tespit etmenize yardımcı olur.
sudo apt install atop
atop
İpucu: `atop` komutunun zaman damgası özelliği, belirli bir zaman dilimindeki performans sorunlarını detaylı şekilde incelemenize olanak tanır.
## 7. `nice` ve `renice` – Proseslerin Önceliğini Değiştirme
Sunucudaki bazı işler, yüksek önceliğe sahip olmalıdır. `nice` ve `renice` komutları, süreçlerin öncelik seviyelerini ayarlamanıza yardımcı olur. Bu sayede daha önemli işlemler daha hızlı çalışabilir.
nice -n 10 python3 heavy_task.py
renice -n -10 12345
Bu komutlarla, işlemler arasında öncelik sırasını kolayca değiştirebilir ve performansı optimize edebilirsiniz.
## 8. `du` – Disk Kullanımını Görüntüleme
Sunucunuzda disk alanı hızla tükeniyorsa, `du` komutu size hangi dosyaların en fazla yer kapladığını gösterebilir. Böylece gereksiz dosyaları silerek disk alanınızı boşaltabilirsiniz.
du -sh /var/log
İpucu: Bu komutla, disk kullanımını detaylı bir şekilde inceleyebilir ve hangi dizinlerin en fazla yer kapladığını görebilirsiniz.
## 9. `free` – Bellek Kullanımını İzleme
Sunucunuzun RAM kullanımı kritik bir öneme sahiptir. `free` komutu, RAM ve swap belleğinizin kullanım durumunu hızlıca gösterir. Bu sayede, belleği fazla kullanan uygulamaları tespit edebilirsiniz.
free -m
Bu komutla, sisteminizin bellek kullanımını takip edebilir ve gerektiğinde müdahale edebilirsiniz.
## 10. `tcpdump` – Ağ Trafiğini İzleme
Ağ üzerinde meydana gelen tüm veri trafiğini izlemek, bazen sorunları tespit etmek için gereklidir. `tcpdump` komutu, ağ trafiğini anlık olarak izlemenizi sağlar.
sudo tcpdump -i eth0
Bu komutla, ağ bağlantınızda olası bir performans düşüşünü tespit edebilir ve hızlıca çözüm üretebilirsiniz.
---
Sunucu performansını artırmak, sistem yöneticileri için her zaman önemli bir konu olmuştur. Yukarıda bahsettiğimiz 10 gizli Linux komutuyla, sunucularınızı daha verimli hale getirebilir ve hızlıca sorunları çözebilirsiniz. Bu komutlar, sisteminize dair derinlemesine bilgi edinmenizi sağlarken, aynı zamanda günlük işlerinizi de hızlandıracaktır. Deneyin, farkı göreceksiniz!
