Web Geliştiricilerinin Unuttuğu 10 Küçük Ama Güçlü PHP Fonksiyonu

Web geliştiricilerinin çoğu, PHP'nin temel fonksiyonlarını neredeyse ezbere bilir. Ancak, PHP'nin derinliklerinde saklanan bazı küçük ama güçlü fonksiyonlar, çoğu zaman gözden kaçar. Bu yazıda, PHP'nin potansiyelini en iyi şekilde kullanabilmek için geliştiricilerin sıkça unuttuğu ama işlerini kolaylaştırabilecek 10 fonksiyonu inceleyeceğiz.

PHP'nin array fonksiyonları zengin bir koleksiyona sahiptir, ancak `array_column()` fonksiyonu, çoğu geliştirici tarafından gözden kaçırılır. Bu fonksiyon, bir çok boyutlu diziden belirli bir sütunu kolayca çekmenizi sağlar.

Örnek kullanım:

$users = [
    ['id' => 1, 'name' => 'Ali', 'age' => 30],
    ['id' => 2, 'name' => 'Ayşe', 'age' => 25],
    ['id' => 3, 'name' => 'Mehmet', 'age' => 35]
];
$names = array_column($users, 'name');
print_r($names);

Çıktı:
```
Array
(
[0] => Ali
[1] => Ayşe
[2] => Mehmet
)
```

Eğer bir dizideki anahtarları değerlerle, ya da değerleri anahtarlarla değiştirmek isterseniz, `array_flip()` fonksiyonu tam size göre. Oldukça basit ve etkili bir şekilde dizinizin anahtarlarını ve değerlerini değiştirmenizi sağlar.

Örnek kullanım:

$colors = ['red' => 'apple', 'green' => 'kiwi', 'yellow' => 'banana'];
$flipped = array_flip($colors);
print_r($flipped);

Çıktı:
```
Array
(
[apple] => red
[kiwi] => green
[banana] => yellow
)
```

Bir URL'ye parametre eklerken, PHP'nin `http_build_query()` fonksiyonu devreye giriyor. Bu fonksiyon, dizileri uygun şekilde URL kodlamasına çevirerek sorgu parametreleri oluşturur.

Örnek kullanım:

$params = ['name' => 'Ali', 'age' => 30];
$query = http_build_query($params);
echo $query;

Çıktı:
```
name=Ali&age=30
```

PHP'nin `filter_var()` fonksiyonu, veri doğrulama ve temizleme için mükemmel bir araçtır. E-posta adresi, URL ya da IP adresi doğrulama gibi işlemleri kolayca gerçekleştirebilirsiniz.

Örnek kullanım:

$email = "example@domain.com";
if (filter_var($email, FILTER_VALIDATE_EMAIL)) {
    echo "Geçerli bir e-posta adresi!";
} else {
    echo "Geçersiz e-posta adresi!";
}

Çıktı:
```
Geçerli bir e-posta adresi!
```

PHP 8.0 ile gelen `str_contains()` fonksiyonu, bir string'in belirli bir metni içerip içermediğini hızlıca kontrol etmenizi sağlar. Bu, çok sayıda `strpos()` kullanımına kıyasla daha basit ve anlaşılır bir alternatiftir.

Örnek kullanım:

$text = "PHP geliştiricileri için harika bir dil!";
if (str_contains($text, 'harika')) {
    echo "Metin 'harika' kelimesini içeriyor.";
} else {
    echo "Metin 'harika' kelimesini içermiyor.";
}

Çıktı:
```
Metin 'harika' kelimesini içeriyor.
```

Dizileri birleştirirken, `array_merge_recursive()` fonksiyonu oldukça kullanışlıdır. Bu fonksiyon, anahtarları aynı olan dizileri birleştirirken, yeni bir dizinin içine mevcut olan tüm değerleri ekler.

Örnek kullanım:

$array1 = ['a' => 'apple', 'b' => 'banana'];
$array2 = ['a' => 'avocado', 'c' => 'cherry'];
$merged = array_merge_recursive($array1, $array2);
print_r($merged);

Çıktı:
```
Array
(
[a] => Array
(
[0] => apple
[1] => avocado
)
[b] => banana
[c] => cherry
)
```

Bir değerin dizide olup olmadığını kontrol etmek için `in_array()` fonksiyonu oldukça basittir. Bu, array içerisinde bir öğe aramak için sıkça kullanılır.

Örnek kullanım:

$fruits = ['apple', 'banana', 'orange'];
if (in_array('banana', $fruits)) {
    echo "Evet, 'banana' dizide var!";
} else {
    echo "'banana' dizide yok!";
}

Çıktı:
```
Evet, 'banana' dizide var!
```

Diziler arasında farkları bulmak için `array_diff()` fonksiyonu kullanılır. İki dizi arasındaki farkları hızlıca öğrenebilirsiniz.

Örnek kullanım:

$array1 = [1, 2, 3, 4];
$array2 = [3, 4, 5, 6];
$difference = array_diff($array1, $array2);
print_r($difference);

Çıktı:
```
Array
(
[0] => 1
[1] => 2
)
```

Bir tarih farkını hesaplamak gerektiğinde, `date_diff()` fonksiyonu mükemmel bir çözüm sunar. Bu fonksiyon ile iki tarih arasındaki farkı, yıllar, aylar, günler olarak kolayca öğrenebilirsiniz.

Örnek kullanım:

$date1 = new DateTime('2025-03-19');
$date2 = new DateTime('2024-03-19');
$diff = date_diff($date1, $date2);
echo $diff->format('%y yıl, %m ay, %d gün');

Çıktı:
```
1 yıl, 0 ay, 0 gün
```

Bazen uygulamanızda benzersiz bir kimlik (ID) oluşturmak gerekebilir. `uniqid()` fonksiyonu ile kısa, ancak benzersiz kimlikler oluşturabilirsiniz.

Örnek kullanım:

$unique_id = uniqid('user_');
echo $unique_id;

Çıktı:
```
user_6415dbf5d23b4
```

PHP, güçlü bir dil olsa da bazen en etkili fonksiyonlar, gözden kaçırılabilecek kadar basittir. Bu 10 küçük ama güçlü fonksiyonla, PHP projelerinizde daha verimli ve yaratıcı çözümler üretebilirsiniz. Unutmayın, her yeni fonksiyon öğrenmek sizi bir adım daha ileri götürür. Yavaşça keşfedin ve projelerinizde bu gizli hazineleri kullanmaya başlayın!