Giriş: Linux Dünyasında Kaybolmak Kolaydır
Bir geliştirici ya da sistem yöneticisi olarak, bazen işleri hızlandırmak, verimliliği artırmak ve sistemin performansını optimize etmek için basit ama etkili komutlara ihtiyacınız olur. Linux'un derinliklerinde keşfedecek o kadar çok araç var ki, bazen gerçekten ihtiyacınız olanları bulmak zor olabilir. Ancak, doğru komutlarla sunucu performansınızı ciddi şekilde iyileştirebilirsiniz. İşte, hemen işinize yarayacak 10 küçük ama güçlü Linux komutu!
1. htop: Sistem Kaynaklarını Kolayca İzleyin
Linux'ta çalışan süreçleri izlemek için çoğu zaman `top` komutunu kullanırız. Fakat `htop`, bu komutun daha görsel ve kullanıcı dostu halidir. `htop` ile CPU, RAM ve işlemci kullanımını anlık olarak görselleştirebilirsiniz. Ayrıca, işlemleri sıralayabilir, sonlandırabilir ve önceliklerini değiştirebilirsiniz. Sunucunuzun anlık durumunu hızlıca görmek, olası performans sorunlarını tespit etmenize yardımcı olur.
$ htop
2. iotop: Disk I/O Performansını Ölçün
Disk okuma ve yazma hızları, sunucu performansını önemli ölçüde etkileyebilir. `iotop` komutuyla disk I/O kullanımını izleyebilirsiniz. Hangi işlemlerin disk üzerinde ne kadar yer kapladığını görmek, potansiyel darboğazları tespit etmenize olanak sağlar.
$ sudo iotop
3. ncdu: Disk Alanınızı Hızla Tarayın
Disk alanı genellikle hızla tükenebilir ve büyük dosyaların nerede saklandığını bulmak zaman alabilir. `ncdu`, disk alanını hızlıca analiz etmenizi sağlar. Kullanıcı dostu arayüzü ile hangi klasörlerin ne kadar yer kapladığını görsel olarak inceleyebilirsiniz. Disk alanı yönetimi konusunda size büyük kolaylık sağlar.
$ sudo ncdu /
4. du: Klasörlerin Boyutunu Öğrenin
`du` komutu, belirli bir dizinin ne kadar yer kapladığını öğrenmek için kullanılır. Bu komut, sisteminizde gereksiz büyük dosyaların tespit edilmesine ve disk alanının daha verimli kullanılmasına olanak sağlar.
$ du -sh /var/log/
5. ps aux: Çalışan İşlemleri Görüntüleyin
Çalışan tüm süreçleri görmek için `ps aux` komutunu kullanabilirsiniz. Sunucular bazen gereksiz süreçlerle yüklenebilir, ancak bu komutla hangi işlemlerin ne kadar kaynak kullandığını rahatça izleyebilirsiniz.
$ ps aux
6. free: Bellek Kullanımını İzleyin
Sunucularınızda bellek yönetimi çok kritik bir noktadır. `free` komutu ile RAM ve swap alanınızın kullanımını hızlıca öğrenebilirsiniz. Bu, belleğinizin dolmuş olup olmadığını ya da herhangi bir bellek sızıntısı olup olmadığını kontrol etmek için faydalıdır.
$ free -h
7. netstat: Ağ Bağlantılarını İzleyin
Ağ trafiği ve bağlantıları izlemek için `netstat` komutunu kullanabilirsiniz. Sunucunuzda hangi portların açık olduğunu ve hangi IP'lerin bağlandığını görerek olası güvenlik açıklarını tespit edebilirsiniz.
$ netstat -tuln
8. tar: Dosya Arşivleme ve Yedekleme
Sunucularınızda yedekleme almak ve arşivlemek için `tar` komutunu kullanabilirsiniz. Bu komut, dosyalarınızı sıkıştırarak, depolama alanı kazanmanızı sağlar. Ayrıca, dosyaları farklı sunuculara taşımanın da en verimli yoludur.
$ tar -czvf yedek.tar.gz /home/user/
9. grep: Hızlı Arama ve Filtreleme
`grep`, belirli bir metni ya da kalıbı hızlıca aramanıza olanak sağlar. Sunucularınızda log dosyalarını ya da büyük dosyaları tarayarak, belirli bir hata mesajını ya da bilgiyi kolayca bulabilirsiniz.
$ grep "error" /var/log/syslog
10. chmod: Dosya ve Klasör İzinlerini Değiştirin
Sunucularınızda güvenlik, her zaman ilk önceliğiniz olmalıdır. `chmod` komutuyla, dosya ve klasörlere verilen izinleri yönetebilir, erişim kısıtlamaları getirebilirsiniz. Özellikle sunucu üzerinde kritik dosyaların doğru izinlerle korunması önemlidir.
$ chmod 600 /etc/ssh/sshd_config
Sonuç: Küçük Komutlar, Büyük Farklar
Linux dünyasında her şey, küçük ama etkili komutlarla başlar. Sunucu performansını artırmak için gereken araçlar genellikle çok karmaşık değildir, ama doğru araçları ve komutları doğru zamanda kullanmak oldukça önemlidir. Bu basit ama güçlü komutlarla, sisteminizi daha verimli, güvenli ve hızlı hale getirebilirsiniz.
Eğer her gün bu komutları kullanmayı alışkanlık haline getirirseniz, sunucu yönetimi işlerinizi hem daha hızlı hem de daha verimli bir şekilde tamamlayabilirsiniz. Hadi, şimdi bu komutları deneyin ve sunucularınızın potansiyelini keşfedin!
