"Code smell", yazılım geliştiricilerin karşılaştığı, kodun sağlıklı bir şekilde çalışmayan ya da gelecekte sorunlar yaratma potansiyeli taşıyan durumlarını tanımlayan bir terimdir. Yani, bir kod parçası çalışıyor olabilir ama ilerleyen zamanlarda karmaşıklaşabilir, hatalar oluşturabilir ya da performans sorunlarına yol açabilir.
İlk başlarda fark edemeyebilirsiniz ama tıpkı bir koku gibi, zamanla bu problemlerin belirginleştiğini görürsünüz. Kısacası, "code smell" kodun bakımı, okunabilirliği ve sürdürülebilirliği açısından sorunlara işaret eder. Peki, bu kokuları nasıl fark ederiz?
1. Uzun Fonksiyonlar ve Metodlar
Çok uzun fonksiyonlar ya da metodlar yazmak, kodun karmaşıklığını artırır ve bakımını zorlaştırır. Bu tip fonksiyonlar genellikle birden fazla sorumluluğa sahiptir. Çözüm basit: Fonksiyonlarınızı kısa ve öz tutun. Her bir fonksiyon, tek bir iş yapmalı. Eğer bir fonksiyon fazla uzun hale geldiyse, onu parçalara ayırarak daha yönetilebilir hale getirebilirsiniz.
// Kötü örnek:
function calculateTotalAmount(cart) {
let total = 0;
for (let i = 0; i < cart.length; i++) {
total += cart[i].price;
// İkinci işlem...
// Üçüncü işlem...
// Ve daha fazlası...
}
return total;
}
// İyi örnek:
function calculateTotalAmount(cart) {
let total = 0;
cart.forEach(item => total += item.price);
return total;
}
2. Kod Tekrarı (Duplication)
Aynı kodu birden fazla yerde görmek, "code smell" işareti olabilir. Bu durumda, aynı mantık ya da işlem birkaç kez tekrarlanır, bu da kodun bakımını zorlaştırır. Çözüm, kodu daha modüler hale getirmek ve ortak işlevleri bir fonksiyon ya da sınıf haline getirmektir.
3. Büyük Sınıflar (Large Classes)
Web uygulamanızda bir sınıf, çok fazla sorumluluğa sahipse, o sınıfın büyüdüğünü görebilirsiniz. Bu tip sınıflar genellikle aşırı karmaşık hale gelir ve bakımı zorlaşır. Sınıflarınızı daha küçük ve özelleşmiş hale getirmek, kodun sürdürülebilirliğini artırır.
4. Ağır Bağımlılıklar
Bir fonksiyonun ya da sınıfın çok fazla bağımlılığa sahip olması da başka bir code smell göstergesidir. Bağımlılıkları yönetmek, yazılımın esnekliğini ve test edilebilirliğini zorlaştırır. Çözüm, bağımlılıkları mümkün olduğunca azaltmak ve bağımsız modüller oluşturmak olmalıdır.
"Code smell" ile karşılaştığınızda, ilk adım bu kötü kokuyu ortadan kaldırmak olmalıdır. Bu noktada devreye giren bir teknik var: Refactoring (Yeniden Yapılandırma). Refactoring, mevcut kodu bozmadan iyileştirme işlemidir.
Refactoring yaparken dikkat etmeniz gereken bazı teknikler:
- Kodunuzu küçük parçalara ayırın: Kısa, net ve anlaşılır fonksiyonlar yazın.
- Yinelemeleri ortadan kaldırın: Aynı kodu tekrar etmeyin, fonksiyonlarınızı yeniden kullanın.
- Karmaşık yapıları basitleştirin: Zor anlaşılır yapıları sadeleştirin.
- Değişken ve fonksiyon adlarını anlamlı yapın: Anlaşılabilir isimler kullanın, böylece diğer geliştiriciler de kodu kolayca anlayabilir.
Kod yazarken bazen alışkanlıklar, istemeden kod kokularına yol açabilir. Geliştiricilerin kaçınması gereken bazı yaygın alışkanlıklar:
- Hızlıca çözüm arayışına girmek: Kısa vadeli çözümler genellikle uzun vadede daha büyük problemlere yol açar.
- Test yazmamak: Yazdığınız kodu test etmeden teslim etmek, ilerleyen zamanlarda size çok daha büyük işler çıkartabilir.
- Kod yorumları yerine açık kod yazmak: Yorumlar yerine, ne yaptığınızı açıkça belirten kodlar yazmak çok daha etkili olacaktır.
Son olarak, otomatik test araçları ve statik analiz yazılımları da "code smell" tespiti için oldukça faydalıdır. Bu araçlar, kodunuzun içinde gizli kalmış olabilecek hataları, kod kokularını tespit ederek size uyarı verebilir. Bu araçlardan bazıları:
- SonarQube: Kod kalitesini izler ve potansiyel hataları tespit eder.
- ESLint: JavaScript kodunuzu kontrol eder ve hataları raporlar.
- Jest: JavaScript test framework'ü, test yazmanıza yardımcı olur.
"Code smell", geliştiricilerin dikkat etmesi gereken önemli bir kavramdır. Web geliştirme sürecinde kodunuzu sürekli olarak gözden geçirmeli ve iyileştirmelere açık olmalısınız. Refactoring ve doğru yazılım teknikleriyle bu kokuları ortadan kaldırabilir, yazılımınızın kalitesini artırabilirsiniz. Unutmayın, kodunuzun temiz ve anlaşılır olması, sadece sizin değil, tüm ekibin işini kolaylaştırır!
