Asenkron Programlamaya Giriş
Asenkron işlemler, genellikle web uygulamaları üzerinde bir kullanıcının işlem yaparken, diğer işlemlerin bloklanmaması adına kullanılır. Yani, bir şeyin yapılması zaman alıyorsa, bu işlem devam ederken diğer kodların çalışmasını engellememek için asenkron yapılır.
Callback: Eski Bir Arkadaş, Ama İyi İşler Yapıyor
Callback, asenkron programlamanın ilk başta gelen yöntemlerinden biridir. JavaScript'te, bir fonksiyonun tamamlanmasının ardından başka bir fonksiyonun çağrılması gerektiğinde kullanılır.
function veriCek(callback) {
setTimeout(() => {
console.log("Veri çekildi!");
callback();
}, 1000);
}
veriCek(() => {
console.log("Callback fonksiyonu çağrıldı.");
});
```
Yukarıdaki örnekte, `veriCek` fonksiyonu veri çeker ve ardından callback fonksiyonunu çalıştırır. Ancak, callback yapısı karmaşıklaşmaya başladıkça kodun yönetimi zorlaşabilir. Eğer asenkron işlemler birbiri ardına yapılacaksa, callback'ler iç içe geçebilir ve kod karmaşık bir hale gelir. İşte bu noktada Promise devreye girer.
Promise: Karmışık Yapıları Basitleştiren Kahraman
Promise, callback fonksiyonlarının yaratabileceği karmaşıklığı ortadan kaldırmak amacıyla JavaScript'e 2015 yılında dahil edilmiştir. Promise, bir asenkron işlemin sonucunun başarıyla veya başarısızlıkla sonuçlanacağını vaat eder. Yani, bir işlemin bitmesini beklerken geri kalan kodların çalışmasına olanak tanır.
function veriCek() {
return new Promise((resolve, reject) => {
setTimeout(() => {
let veri = "Veri başarıyla çekildi!";
resolve(veri); // Başarılıysa resolve
// reject("Veri çekilemedi!"); // Hata durumunda reject
}, 1000);
});
}
veriCek().then((veri) => {
console.log(veri);
}).catch((hata) => {
console.log(hata);
});
```
Promise kullanarak, önceki callback karmaşasını engelleyebiliriz. `resolve` ve `reject` sayesinde, işlem başarılıysa `then` bloğu, başarısızsa `catch` bloğu çalışır. Ancak, karmaşık işlemler birden fazla `then` blokları gerektirebilir, burada Async/Await daha iyi bir çözüm sunar.
Async/Await: JavaScript’in Süper Gücü
Async/Await, JavaScript’in 2017 yılında tanıttığı ve Promise yapısının daha anlaşılır ve okunabilir bir şekilde yazılmasını sağlayan bir özelliktir. Bu özellik, senkron programlamanın kolaylığını asenkron işlemlere getirir. Kodunuzu daha "doğal" bir şekilde yazmanızı sağlar.
async function veriCek() {
let veri = await new Promise((resolve, reject) => {
setTimeout(() => {
resolve("Veri başarıyla çekildi!");
}, 1000);
});
console.log(veri);
}
veriCek();
```
Gördüğünüz gibi, `async` ve `await` sayesinde, `Promise` ile yapılan işlemler çok daha okunabilir ve basit hale gelir. Kod, tıpkı senkron bir işlem gibi, bir adımda ilerler, ancak her adımda asenkron işlemler gerçekleşir. Bu da hem daha az yazım hatası yapmanıza olanak tanır hem de kodunuzu daha temiz tutmanıza yardımcı olur.
Peki Hangi Durumda Hangi Yöntemi Kullanmalı?
- Eğer işlemleriniz birbirinden bağımsızsa ve sırasız bir şekilde yapılacaksa, callback kullanabilirsiniz. Ancak, karmaşıklık arttıkça callback'lerin iç içe girmesiyle karşılaşırsınız.
- Karmaşık işlemler ve zincirleme işlemler için Promise daha uygun olacaktır. `then` ve `catch` blokları sayesinde işlemler zincirleme bir şekilde yönetilebilir.
- Eğer daha temiz ve okunabilir bir kod yazmak istiyorsanız, Async/Await'i tercih etmelisiniz. Hem senkron gibi yazılabilir hem de asenkron işlem yapabilirsiniz.
Diyelim ki bir e-ticaret sitesi tasarlıyorsunuz ve kullanıcıların sepetteki ürünlerinin fiyatlarını güncellemek için bir API çağrısı yapmanız gerekiyor. API'den gelen yanıt, ürün fiyatlarını güncellemek için gereklidir. Bu asenkron işlemde, zaman kaybetmek istemezsiniz ve her şeyin düzgün çalışmasını sağlamak için doğru yöntemi seçmelisiniz. Eğer kullanıcı deneyiminin önemini vurguluyorsanız, Async/Await kullanmak, kodunuzu çok daha temiz hale getirebilir.
### Sonuç
Asenkron programlama, web geliştirme dünyasında verimli ve hızlı uygulamalar yapabilmek için kritik bir rol oynar. Callback, Promise ve Async/Await yöntemleri arasındaki farkları anlamak ve doğru yerlerde kullanmak, yazdığınız kodu çok daha anlaşılır ve yönetilebilir hale getirecektir. Hangi yöntemi seçerseniz seçin, önemli olan, kodunuzu hem hızlı hem de verimli bir şekilde yazmaktır. Web geliştiricisi olarak bu kavramları anladığınızda, projelerinizde büyük bir fark yaratabilirsiniz.
